Λίμνη από ψηλά

Φωτογραφίες: Μάκης Αποστολακόπουλος

Κείμενο: Βαγγέλης Γραββάνης 

Το πρόφραγμα στο νότιο άκρο της λίμνης και η Πεντάπολη

Ο φίλος και πατριώτης Μάκης Αποστολακόπουλος ταξιδεύοντας αεροπορικώς πριν από 7-8 χρόνια περίπου από Αθήνα προς Δυτική Ελλάδα, έτυχε να περάσει πάνω από τη Δωρίδα και κατάφερε με τη μηχανή του να τραβήξει μερικές εντυπωσιακές φωτογραφίες στην περιοχή της λίμνης του Μόρνου. Θυμήθηκα τις φωτογραφίες αυτές πρόσφατα και σκέφτηκα να τις παρουσιάσω μαζί με λίγα λόγια για την τεχνητή λίμνη του Μόρνου που απλώνεται νότια των χωριών μας όπως φαίνεται και στον οδικό χάρτη της περιοχής μας.

Το ανατολικό τμήμα της λίμνης, δεξιά διακρίνεται το Λιδωρίκι

Το φράγμα στον ποταμό Μόρνο (ύψους 125μ) κατασκευάστηκε στο διάστημα μεταξύ 1969 -1979, δημιουργώντας μία μεγάλη τεχνητή λίμνη με σκοπό την λύση του προβλήματος ύδρευσης της Αθήνας. Η έκταση της λίμνης είναι 15,5 τ.χλμ. και περικλείεται βόρεια από τα Βαρδούσια όρη και Ανατολικά από την Γκιώνα. Η δημιουργία της λίμνης σκέπασε το χωριό του Καλλίου (Βελούχι) με κάποιους από τους κατοίκους να μεταφέρουν τα σπίτια τους λίγο ψηλότερα, κοντά στις όχθες της σημερινής λίμνης. Τις περιόδους με ξηρασία που η στάθμη του νερού πέφτει, κάποια από τα σπίτια του παλιού χωριού αποκαλύπτοντια πάλι. Μαζί με το Βελούχι, τα νερά σκέπασαν και την αρχαία αιτωλική πόλη Κάλλιον, αφήνοντας έξω μόνο την οχυρωμένη ακρόπολη (Κάστρο Καλλίου) που βρίσκεται στην κορυφή του λόφου, βόρεια και στο κέντρο περίπου της λίμνης στο στενό της σημείο.

Πανοραμική άποψη της λίμνης με το φράγμα να διακρίνεται στα αριστερά

Το υδραγωγείο του Μόρνου που κατασκευάστηκε για να μεταφέρει το νερό της λίμνης στην Αττική, έχει συνολικό μήκως 188χλμ. εκ των οποίων τα 71χλμ. βρίσκονται μέσα σε 15 σήραγγες και παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης. Το έργο ξεκίνησε να λειτουργεί το 1981, από το 2001 όμως η λίμνη δέχεται και τα νερά από το φράγμα Ευήνου ποταμού (Ορεινή Ναυπακτία) μέσω μίας σήραγγας μήκους 29χλμ. Η εκβολή του Εήνου γίνεται κοντά στη διασταύρωση του παραλίμνιου δρόμου με τον δρόμο προς Δάφνο.

Οι ασπρισμένες βουνοκορφές των Βαρδουσίων

Μετά την κατασκευή του φράγματος του Μόρνου, η Β/Δ Δωρίδα απομονώθηκε οδικά και δεν υποδέχθηκε ξανά κανένα αναπτυξιακό δημόσιο έργο (μόνο οι φυλακές Μαλανδρίνου κατασκευάστηκαν περί το 1998). Η γέφυρα του Στενού έμεινε στα χαρτιά μαζί με μία πραγματικά καλή ιδέα για την οδική σύνδεση του Αντιρρίου με την Λαμία μέσω της Λεκάνης του Μόρνου. Η τελευταία σοβαρή αναπτυξιακή προσπάθεια έγινε με την μελέτη του παραλίμνιου αγωγού Μόρνου (κόστους 800.000€) όπου θα συνέλεγε και θα μετέφερε τα λύματα κατάντι του φράγματος. Το έργο ύψους 17 εκ. ευρώ αφού ωρίμασε και επιλέχθηκε η κατασκευή του για συγχρηματοδότηση από την ΕΕ (με ποσοστό της τάξης του 80%!!!), θεωρήθηκε άξαφνα ακριβό (;) από την ελληνική πλευρά με αποτέλεσμα τελικά να απενταχθεί! Με μία πρόσφατη τροποποίηση και συμπλήρωση Υγειονομικής Διάταξης Α5/2280/83, χαλάρωσαν οι όροι προστασίας της λεκάνης απορροής της Μόρνου που απαγόρευε ακόμα και τις ήπιες αναπτυξιακές δραστηριότητες. Η λίμνη του Μόρνου είναι ενταγμένη στο πρόγραμμα Natura 2000.

Στο κέντρο πίσω από το συννεφάκι το Κροκύλειο και δεξιά το Περιβόλι

Η πλυθησμιακή ερήμωση της περιοχής έφερε μοιραία την πολιτική αδιαφορία με αποτέλεσμα η περιοχή να μείνει πίσω από κάθε μορφή ανάπτυξης και προόδου. Διατήρησε μόνο τα φυσικά της κάλη και την παρθένα φύση που απολαμβάνουν σήμερα οι λιγοστοί αλλά φανατικοί επισκέπτες της.

Χιονισμένα αριστερά τα Βαρδούσια και στο βάθος η Γκιώνα